Jeroen Wendelgelst en Mayk Koria spraken onlangs met de Syrische advocate Maida Kaddah. Zij woont nu zes jaar in Nederland. Zij vertelde over haar studie en werk als advocaat in Syrië, haar leven in Nederland en haar toekomstplannen.

Tekst: Jeroen Wendelgelst en Mayk Koria

Maida studeerde rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Damascus. “Na vier jaar studie volgt in Syrië een verplichte stage van twee jaar op een al langer bestaand advocatenkantoor. Deze stage wordt afgesloten met een scriptie, die de stagiaire moet verdedigen voor een commissie van de Syrische orde van advocaten. Hierna krijg je een diploma en is het mogelijk om je zelfstandig als advocaat te vestigen”, vertelt Maida. “Als je rechter wilt worden, kan dat op twee manieren. Als je direct na je afstuderen solliciteert en wordt aangenomen, volg je nog twee jaar een interne opleiding tot rechter op het Hoger Instituut voor Justitie. Als je minimaal vijf jaar als advocaat hebt gewerkt, kun je nadat je bent aangenomen direct rechter worden, zonder deze opleiding te hoeven volgen.”

Maida Kaddah (foto: Ghiath Kaddah/Scene Maker)

Advocaat in Syrië
Maida was als advocaat in Syrië vooral actief in het civiele recht voor ondernemers. “Het Syrische civiele recht is in belangrijke mate gebaseerd op de Franse Code Civil”, vertelt Maida. “In het familierecht heb je naast het civiele recht ook nog te maken met religieuze wetgeving. Zo is er christelijke wetgeving van toepassing op het christelijke huwelijk en de sharia wetgeving geldt voor Islamitische huwelijken. Zelf behandelde ik weinig zaken op het gebied van het familierecht. Ik was vooral actief op het gebied van vastgoed- en ondernemingsrecht.”

Syrische advocatuur
Advocaten in Syrië werken vooral als zelfstandig ondernemer op eenmanskantoren en kleine familiekantoren. De meeste advocaten hebben een procespraktijk. Processtukken moeten fysiek op de zitting worden ingediend. Maida: “Als Syrische advocaat breng je daarom veel tijd op de rechtbank door, vaak van ’s ochtends tot 3 uur ‘s middags. Hierna ga je naar kantoor voor gesprekken met cliënten en andere werkzaamheden. Daardoor werk je vaak ook ’s avonds nog wel door.” In Syrië is het minder gebruikelijk dat een cliënt betaalt voor een procesadvies. Pas als het daadwerkelijk tot een procedure komt, wordt honorarium aan de cliënt in rekening gebracht.

Geen gefinancierde rechtshulp
Er bestaat in Syrië geen systeem van door de overheid gefinancierde rechtshulp, zoals het systeem van toevoegingen in Nederland. Maida legt dit uit: “In strafzaken kan de strafrechter de orde van advocaten verzoeken om een advocaat toe te wijzen aan een verdachte zonder draagkracht. In andere zaken kan die partij de rechtbank zelf vragen om vrijstelling van advocaatkosten. Als de rechtbank dit verzoek toewijst, verzoekt hij de orde om hem een advocaat toe te wijzen. De toegewezen advocaat ontvangt hiervoor geen vergoeding. Wel kent de Syrische orde van advocaten diverse fondsen voor financiële ondersteuning van advocaten. Deze worden gefinancierd uit bijdragen van de bij de orde ingeschreven advocaten. Er is geen sprake van overheidsfinanciering.”

Overheidsadvocaat in Syrië
Naast zelfstandig gevestigde advocaten zijn er in Syrië ook overheidsadvocaten actief die in loondienst zijn van het ministerie van Justitie. Maida is zelf ook zo twee jaar overheidsadvocaat geweest. In die functie vertegenwoordigde zij het ministerie en andere overheidslichamen vooral in civielrechtelijke procedures, onder meer over grondzaken en aansprakelijkheidskwesties.

Opleiding en werk in Nederland
Maida is nu zes jaar in Nederland. Sinds drie jaar volgt zij de hbo-opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening aan de Hogeschool van Amsterdam. Op dit moment loopt zij hiervoor stage bij de Gemeente Amsterdam op de afdeling Inkomensvoorziening. Deze duurt tien maanden. “Dit is een verplicht onderdeel van mijn hbo-opleiding, net als mijn eerdere stages bij VluchtelingenWerk in Amsterdam en WerkSaam, een intergemeentelijk samenwerkingsverband in Hoorn”, vertelt zij.

In Nederland meer overleg
Op onze vraag hoe zij het werken in Nederland ervaart ten opzichte van werken in Syrië, zegt zij: “Het valt mij op dat er in Nederland veel meer wordt vergaderd en onderling overleg wordt gevoerd. Ook word je door collega’s vaak om je mening gevraagd. Dat vind ik wel prettig. In Syrië ben je meer gericht op het uitvoeren van je eigen taken en is er minder onderling overleg.”

Geen advocaat in Nederland
Ondanks haar voltooide studie en jarenlange ervaring als advocaat in Syrië worden haar Syrische diploma en titel in Nederland niet erkend. Als zij in Nederland weer advocaat zou willen worden, zou zij helemaal opnieuw moeten beginnen met een Nederlandse rechtenstudie. “In andere EU-landen zoals Duitsland en Frankrijk is dit beter geregeld. In die landen wordt het Syrische advocatendiploma wel erkend en kan een Syrische advocaat na volgen van een verkort programma en een toets daar opnieuw als advocaat worden beëdigd”, vertelt zij. “Mijn opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening heeft helaas geen civiel effect zodat ik ook daarmee in Nederland geen advocaat kan worden.”

Toekomst
Vanuit haar diverse stages bij VluchtelingenWerk, WerkSaam en de Gemeente Amsterdam verleent Maida al meerdere jaren praktische en juridische hulp aan vluchtelingen en statushouders. Hierdoor heeft zij inmiddels veel kennis en ervaring opgedaan op het gebied van de Participatiewet en het vreemdelingenrecht. Maida: “Ik help vluchtelingen onder meer met het opstellen van een re-integratieplan, het opzetten van een eigen bedrijf, vragen rondom uitkeringen en aanvragen aan het IND voor gezinshereniging of een verblijfsvergunning. Ik zou hier na mijn studie graag mee door willen gaan.” Op onze vraag hoe zij haar kennis en ervaring in Syrië in Nederland verder zou kunnen inzetten, antwoordt zij: “Het lijkt mij leuk om rechtsvergelijkend onderzoek te doen naar het Syrische en Nederlandse recht. En om te helpen Nederlandse regelgeving te vertalen naar het Arabisch.”