De Speciaal Rapporteur voor de onafhankelijkheid van rechters en advocaten van de Verenigde Naties heeft door middel van een brief aan de Chinese autoriteiten haar zorgen geuit over de situatie van advocaten in China. Chinese advocaten zijn al jaren het onderwerp van arrestaties, strafrechtelijke vervolgingen en bedreigingen. De laatste jaren zijn er ook andere manieren waarmee advocaten tot zwijgen worden gebracht, waaronder het intrekken van hun licenties. Lawyers for Lawyers vroeg hier in november aandacht voor bij de Verenigde Naties.
Bron: Shutterstock.com
Na de“709 crackdown” in 2015, toen honderden advocaten en mensenrechtenverdedigers gearresteerd werden, zaten advocaten jarenlang vast en werden zij tot langdurige gevangenisstraffen veroordeeld. Een aantal van de advocaten die toen werden gearresteerd zitten nog altijd vast. Veel advocaten die gearresteerd worden, zijn het onderwerp van Residential Surveillance at a designated location (RSDL). Deze regeling staat het vasthouden van onder andere advocaten vóór een formele arrestatie toe. Het is met deze regeling mogelijk om individuen op elke door de politie gekozen locatie vast te houden zonder familie of advocaten te informeren. Verschillende VN experts stelden dat “het beroep van mensenrechtenadvocaten is gecriminaliseerd in China”. De experts noemden de arrestatie en gedwongen verdwijning via RSDL van advocaat Chang Weiping in 2020 een emblematisch voorbeeld van de inspanningen van de Chinese overheid om advocaten, en met name advocaten die zich openhartig uitspreken over de verslechterende mensenrechtensituatie in China, het zwijgen op te leggen.
Bron: Lawyersforlawyers.com
Administratieve manieren om het werk van advocaten te bemoeilijken
Inmiddels zijn er naast arrestaties van advocaten ook andere manieren om het werk van advocaten in China te bemoeilijken. Tussen 2016 en 2018 zijn in China twee administratieve regelingen voor advocaten aangepast; de “Administrative Measures for the Practice of Law by Lawyers” en de “Measures on the Administration of Law Firms”.
Zowel advocatenkantoren als individuele advocaten staan onder strikte controle van het ministerie van Justitie. In de regelingen staat onder andere dat het advocaten verboden is om “het internet of de media te gebruiken om hun ontevredenheid over de partij of de regering te uiten of op andere manieren te demonstreren. Daaronder vallen bijvoorbeeld ook het verzamelen van handtekeningen, het publiceren van openbare brieven, het organiseren van online bijeenkomsten. Verder schrijft de gedragscode voor advocaten expliciet voor dat advocaten “shall support the leadership of the Chinese Communist Party and support the socialist rule of law as basic requirements for practice.”[1]
Via deze regelingen zijn sinds 2017 van minstens 30 advocaten van het tableau geschrapt. Ook de ‘ideologische controle’ op advocatenkantoren is verscherpt. In dezelfde periode werden minstens drie kantoren bestraft. In haar brief vraagt de Speciaal Rapporteur de Chinese regering om uit te leggen hoe deze regelgeving te rijmen is met internationale standaarden.
Lobby door Lawyers for Lawyers
Lawyers for Lawyers volgt de situatie in China op de voet. Wij delen de zorgen genoemd in de brief van de Speciaal Rapporteur en omschrijven specifieke gevallen in een rapport voor de Universal Periodic Review van China. Afgelopen november reisden advocaat-vrijwilligers en medewerkers van Lawyers for Lawyers naar Geneve om bij de Verenigde Naties te lobbyen voor de vrijlating van Chinese advocaten, en voor aanbevelingen aan China om de situatie van advocaten te verbeteren. Een bijlage bij het rapport geeft het overzicht van de gearresteerde, verdwenen en van het tableau geschrapte advocaten. Een lijst die helaas blijft groeien.
[1] Article 3 of the Code of Conduct governing the Chinese legal profession