De 73-jarige advocaat U Khin Maung Zaw uit Myanmar is geselecteerd als een van de drie kandidaten op de shortlist van de Lawyers for Lawyers Award 2021. Hij blijft zijn werk standvastig uitvoeren, ondanks de grote risico’s die hij loopt.

Tekst: Julia Smakman

Lawyers for Lawyers heeft met zorg de ontwikkelingen in Myanmar gevolgd. Sinds de coup van het leger op 1 februari 2021 zijn er meer dan 2.100 mensen gearresteerd, waaronder een groot aantal advocaten.[1] Ook advocaten die demonstranten bijstaan vrezen voor arrestaties. De weinige advocaten die nog actief zijn ervaren toenemende druk en moeten steeds meer moeite doen om uit de handen van het leger te blijven. Een van deze advocaten is U Khin Maung Zaw.

U Khin Maung Zaw is al meer dan 50 jaar actief als mensenrechtenverdediger en is al vaker in de problemen gekomen wegens zijn werk. In de jaren 1965 tot 1980 bracht hij in totaal negen jaar door in willekeurige detentie als gevolg van activisme in politiek gevoelige zaken. In 1982 kwalificeerde Mr. Khin Maung Zaw zich als advocaat en zette hij zich vanaf toen ook via de juridische weg in voor de bescherming van mensenrechten.

In een recente zaak uit 2017 slaagde Mr. Khin Maung Zaw erin een pardon te verkrijgen voor twee journalisten die werden vervolgd nadat zij onderzoek hadden gedaan naar de moord op 10 mannen en jongens die tot de etnische Rohingya minderheid behoorden. Ook begon hij in 2020 een baanbrekende zaak om schadevergoeding te claimen voor een slachtoffer van een valse beschuldiging. Mr. Khin Maung Zaw heeft echter in zijn carrière als advocaat ook veel zaken verloren – dat is het lot van de mensenrechtenadvocaat in Myanmar die juist cliënten verdedigt met gevoelige zaken van wie het onwaarschijnlijk is dat zij een eerlijk proces zullen krijgen. Mr. Khin Maung Zaw’s motto luidt dan ook: “The case is lost, but the cause is won.”[2]

Sinds de coup van afgelopen februari staat de inmiddels 73-jarige U Khin Maung Zaw een groep mensen bij die strafrechtelijk worden vervolgd wegens politiek gemotiveerde doeleinden, zoals leden van de afgezette overheid en journalisten. Door zijn betrokkenheid bij deze zaken wordt Mr. Khin Maung Zaw ernstig bedreigd en brengt hij elke nacht door op een andere locatie om zijn veiligheid te waarborgen. Ondanks deze gevaarlijke omstandigheden blijft Mr. Khin Maung Zaw gecommitteerd aan zijn cliënten.

U Khin Maung Zaw is een van de drie kandidaten die op de shortlist staat voor de Lawyers for Lawyers Award. Deze award is in het leven geroepen om advocaten te eren die een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan de bescherming van de rechtsstaat en mensenrechten in uitdagende omstandigheden. Catherine Morris van Lawyers’ Rights Watch Canada, de organisatie die Mr. Khin Maung Zaw heeft genomineerd, zegt dat de keuze voor de nominatie op hem viel, omdat “U Khin Maung Zaw is an example of courageous advocacy for lawyers all around the world. He has modelled courageous and non-discriminatory representation of persons criminally charged in high-profile, politically sensitive cases for many years”.

De andere finalisten zijn een advocatencollectief uit Algerije en twee advocaten uit Wit-Rusland. De Lawyers for Lawyers Award wordt uitgereikt op 18 November 2021 tijdens een seminar in Amsterdam dat wordt georganiseerd samen met de Amsterdamse Orde van Advocaten.

[1] https://lawyersforlawyers.org/en/statement-on-the-situation-of-lawyers-in-myanmar/

[2] https://www.nytimes.com/2021/07/02/world/asia/myanmar-lawyer-aung-san-suu-kyi.html