Interview met Nathalie Dijkman-Atria
Op donderdag 29 februari viert de Amsterdam Law Hub zijn eerste lustrum. De Amsterdam Law Hub is een initiatief van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en is onder meer een incubator voor legal startups en een co-working ruimte voor juridische bedrijven en instellingen. Ook wordt er onderwijs gegeven. Hierbij werkt de Amsterdam Law Hub samen met diverse partners, waaronder advocatenkantoren. De Amsterdam Law Hub is gevestigd op de Roeterseilandcampus van de UvA. Het ABB sprak met directeur Nathalie Dijkman-Atria om te horen wat er zoal de afgelopen vijf jaar is bereikt en wat de toekomstplannen zijn.
Tekst: Diederik Palstra
Wat doet de Amsterdam Law Hub zoal?
“We willen bruggen bouwen tussen de rechtenfaculteit van de UvA en de maatschappij. We zijn opgericht om samenwerkingen tussen de rechtenfaculteit en de overheid, bedrijven en startups aan te gaan. Je kunt ons zien als een verbinding van de UvA met de buitenwereld. Zo’n verbinding is nodig omdat de universiteit wel eens wordt gezien als een ivoren toren die de aansluiting met de praktijk mist. Wij proberen juist de maatschappelijke waarde van de universiteit aan te tonen. Wij doen dit door samen met partners projecten te starten via de drie O’s: onderwijs, onderzoek en ondernemen.”
Nathalie Dijkman: “We willen bruggen bouwen tussen de rechtenfaculteit van de UvA en de maatschappij.”
Wat houdt dat ondernemen door de Amsterdam Law Hub in?
“Wat ondernemen betreft, zijn we eigenlijk een broedplaats voor innovatie op het gebied van recht, met een maatschappelijke focus. We zijn een incubator die startups begeleidt. Studenten kunnen bij ons hun eigen onderneming opzetten. Dit kunnen ze doen in het kader van het vak Justice Entrepreneurship, dat we geven aan LLM-studenten en wat een vorm van ervaringsonderwijs is. Maar we ondernemen ook door met partners nieuwe initiatieven of diensten op te zetten. Zo hebben we met de Gemeente Amsterdam en Bureau Clara Wichmann bijvoorbeeld de Vrouwenrechtswinkel opgericht. En we hebben samen met de Raad voor Rechtsbijstand en andere partners een AI tool ontwikkeld voor eerstelijns rechtshulpverleners.”
Kunt u enkele voorbeelden van startups noemen die jullie studenten hebben opgezet?
“Jazeker, ik noem graag enkele voorbeelden, we hebben al zo’n 33 startups begeleid in de afgelopen vijf jaar. In de eerste plaats noem ik Tenant Hero[1]. Dit is een programma dat je huurcontract checkt. Er worden red flags getoond wanneer je huurcontract illegale, oneerlijke of onjuiste clausules kent. Dit is vooral een check voor internationale studenten die vaak geen idee hebben wat hun rechten als huurder zijn. Daarnaast is Empowearing[2] een leuk voorbeeld. Deze startup verkoopt kleding waarop je rechten staan als demonstrant wanneer je demonstreert. Legal Crowd[3] laat burgers via crowdfunding geld ophalen voor het voeren van een rechtszaak. Zo kunnen ook burgers of stichtingen zonder budget voor een advocaat gemakkelijk geld inzamelen om een zaak te voeren. Tenslotte noem ik No Impunity[4]. Zij helpen lokale groepen die geraakt worden door klimaatverandering met de digitale infrastructuur om rechtszaken op te zetten en te voeren, en eventuele toekenningen van compensatie te verdelen.”
Welk onderzoek doet de Amsterdam Law Hub? Heeft het ook promovendi in dienst?
“Er werken geen promovendi bij de Amsterdam Law Hub. We werken direct met de onderzoekers van de UvA en we ontwikkelen met sommige onderzoekers de praktische uitvoering van hun onderzoek. Zo hebben we op basis van onderzoek naar ethiek van de juridische professional en het bestuursrecht met twee hoogleraren en een aantal onderzoekers een masterclass ontwikkeld voor overheidsjuristen, ‘De responsieve overheidsjurist’. Soms voeren we kleine empirische studies zelf uit. We hebben net een onderzoekje afgerond onder rechtswinkelstudenten over hun interesse in een carrière binnen de sociale advocatuur.”
Welk onderwijs verzorgt de Amsterdam Law Hub?
“We verzorgen voor studenten het vak Justice Entrepreneurship, dat hen leert een startup of stichting op te richten. De meest belovende initiatieven uit dit vak krijgen een kleine startfinanciering van 2.500 euro. We helpen hen daarnaast aan connecties en leren hen hoe ze moeten pitchen voor investeerders en business cases voorbereiden. Dit vak heeft de Gouden Zandloper van de SDU gewonnen in 2021 voor ‘most innovative legal education’. Daarnaast verzorgen we cursussen, trainingen en andere onderwijsprogramma’s voor rechtswinkelstudenten. Er zijn twaalf rechtswinkels in Amsterdam, die worden bemand door studenten van de UvA en de VU. Een aantal daarvan houdt kantoor in de Amsterdam Law Hub. Tot slot hebben we de Nederlandse Vereniging van Rechtswinkels opgericht, die voor alle rechtswinkels in het land ondersteuning biedt op het gebied van trainingen, kennisuitwisseling en software.”
Zijn er ook advocatenkantoren betrokken bij de Amsterdam Law Hub?
“In samenwerking met Pro Bono Connect en een aantal advocatenkantoren hebben we spreekuren georganiseerd om startups en stichtingen gratis juridisch advies te geven. Dit doen we jaarlijks op onze Incuboater waarbij we met advocaten, stichtingen en start-ups een dag door Amsterdam varen en de advocaten op de boot advies geven aan deze stichtingen en start-ups. Deze samenwerking heeft in het voorbije jaar uitgemond in de Startup & Stichtingen Rechtswinkel, waarbij ook nog steeds advocatenkantoren betrokken zijn.”
Is de Amsterdam Law Hub ook van belang voor de advocatuur?
“We hebben veel voor de sociale advocatuur gedaan. Zo hebben we bijvoorbeeld enkele jaren geleden een innovatietraject doorlopen dat was gefinancierd door de Raad voor de Rechtsbijstand. Het doel was om innovatieve oplossingen te ontwikkelen die sociaal advocaten kunnen ondersteunen in hun werk, en het winnende idee was een platform waar werkstudenten hulp bieden aan sociaal advocaten door het oppakken van kleine klussen. Ook hebben we gewerkt aan de samenwerking tussen rechtswinkels en de sociale advocatuur. Via rechtswinkels helpen advocaten adviezen van studenten te controleren, maar komen deze advocaten ook aan nieuwe cliënten. Iets heel anders is dat we ook een fotoreportage hebben gedaan over profielen van juridische professionals in Amsterdam. Hieraan heeft ook een sociaal advocatenkantoor meegewerkt.”
Hoe wordt de Amsterdam Law Hub gefinancierd?
“De financiering van de Amsterdam Law Hub is maar voor zo’n tien procent afkomstig van commerciële partijen. Het grootste gedeelte van onze financiering komt van de gemeente, het ministerie van Justitie, en van filantropische instellingen. De UvA is zelf voor ongeveer een derde van onze financiering verantwoordelijk, maar we hebben als regel dat dit niet meer dan vijftig procent mag bedragen.”
Wat zijn de plannen voor de komende vijf jaar?
“We willen meer focus aanbrengen in wat we doen. We zullen ons daarbij concentreren op twee thema’s: toegang tot het recht en klimaatrechtvaardigheid. We willen ons ook nog meer richten op samenwerking met externe partners. Mocht een advocatenkantoor geïnteresseerd zijn om met ons samen te werken dan horen we dat graag!”
[1] https://tenanthero.nl/
[2] https://www.empowearing.nl/. Van de website: “Geen gedoe met je telefoon of een handboekje die geconfisqueerd kan worden terwijl jij jouw rechten wilt opzoeken. Wanneer jij in aanraking komt met de politie vergeet je nooit meer wat jouw rechten zijn.”
[3] https://legalcrowd.nl/
[4] https://www.noimpunity.co/