Angela Meijer (69) ging dit jaar met pensioen en kan terugkijken op een loopbaan van 30 jaar als advocaat. De redactie van Amsterdam Balie Bulletin sprak met haar over haar loopbaan, het actieleven in Amsterdam, de rellen tijdens de kroning van Koningin Beatrix en haar meest opmerkelijke zaak in het Hofstadproces.

Door Amy Leung en Hannah Brenninkmeijer

Angela Meijer.

Sommige advocaten weten al vroeg waar hun roeping ligt. Bij Angela was dat anders. In 1971 begon zij met een studie biologie aan de Universiteit van Amsterdam. Als afgestuurd bioloog raakte zij betrokken bij het actieleven van Amsterdam.

Angela vertelt over de rellen in de binnenstad van Amsterdam en over het feit dat mensen werden opgepakt. Soms werd daarbij grof politiegeweld gebruikt, terwijl dat niet altijd nodig was. Angela richtte een steungroep voor de arrestanten op. Met zelfgemaakte visitekaartjes van de steungroep ging ze langs de bajes in de Bijlmer om de arrestanten te bezoeken. Lachend wijst zij erop dat dat in de huidige tijd niet meer denkbaar zou zijn. Ook zette zij een steungroep op voor de arrestanten en hun familie na de rellen tijdens de inhuldiging van toenmalig koningin Beatrix. Angela: “Veel mensen van buiten bezochten Amsterdam die dag, waardoor de stad was volgepakt. Niet alleen om de inhuldiging te vieren, maar ook om te protesteren onder het motto ‘Geen woning, geen kroning’. Sommige jongeren waren daarvoor speciaal naar Amsterdam gereisd. Doorgewinterde actievoerders wisten precies wanneer zij zich uit de voeten moesten maken. Maar de jongeren van buiten de stad bleven achter en werden gearresteerd. Met de steungroep zorgde ik ervoor dat de familie deze arrestanten kon bezoeken en informatie kregen.”

Bij ontruimingen van kraakpanden liepen de gemoederen vaak hoog op. Om die reden hielp Angela de advocaten om getuigenissen te verzamelen van buurtbewoners, die getuige waren van het politiegeweld bij de ontruimingen. Zo heeft zij langzamerhand ingezien dat zij meer toegevoegde waarde als advocaat zou hebben. “Toen besloot ik om advocaat te worden. In 1987 begon ik, inmiddels 35 jaar oud, met de rechtenstudie”, vertelt Angela. “Ik was daarmee beduidend ouder dan mijn medestudenten. Ik moest mij als extraneus inschrijven, omdat ik een WW-uitkering had en daarom beschikbaar moest zijn voor de arbeidsmarkt. Als extraneus mag je examens afleggen, maar niet overdag hoorcolleges volgen of begeleiding ontvangen. Maar ik volgde wel degelijk overdag colleges en heb de studie als voltijds student doorlopen. In slechts vier jaar tijd, want in vergelijking met biologie vond ik de rechtenstudie vrij eenvoudig. In die tijd zat ik nog altijd bij de kraakbeweging, en zelf  woonde ik ook in een kraakpand, en was ik betrokken bij verzet tegen onder meer kerncentrales.”

Krakersrellen in de jaren ’70 en ’80

De spanningen tussen linkse activisten en de gevestigde orde liepen In Nederland eind jaren ’70 op door de grote woningnood die het land destijds beheerste. In eerste instantie waren de acties gericht tegen de sloop van oude panden, bijvoorbeeld aan de Nieuwmarkt. Om sloop en leegstand tegen te gaan ‘kraakten’ de activisten panden die leegstonden en gingen daar zelf wonen. Het kraken van panden speelde met name in het centrum van Amsterdam en een aantal andere Nederlandse steden.

De eigenaren van de panden wilden de krakers uit de woningen verwijderen, wat leidde tot conflicten en vechtpartijen. Het aantal kraakacties nam explosief toe evenals het aantal ontruimingsbevelen dat de rechters uitspraken. Uiteindelijk speelde de overheid een grote rol bij de ontruiming van de krakerspanden, wat leidde tot de zogenoemde Krakersrellen. De kraakbeweging voer op de maatschappelijke onrust en de politieke polarisatie binnen de samenleving.

Op de inhuldiging van Koningin Beatrix op 30 april 1980 waren de straten van Amsterdam niet het toneel van het volksfeest waarop men had gehoopt. Onder de leus ‘Geen woning, geen kroning!’ gingen krakers, autonomen en andere al dan niet radicale jongeren de straat op met verschillende doelen: een deel protesteerde tegen de woningnood, anderen wilden de inhuldiging verstoren. Het waren de grootste rellen in vredestijd in de Nederlandse geschiedenis.

Loopbaan als advocaat

Kort na afronding van haar studie is Angela in 1991 als advocaat beëdigd. Zij begon haar loopbaan bij Advocatenkantoor Oud West. Voorheen was dit Advokatenkollektief  Oud-West, een sociale vorm van advocatuur die juridische bijstand bereikbaar wilde maken voor gewone mensen (zie het kader voor meer informatie over de Advokaten Kollektieven).

Advokaten Kollektieven

In 1969 bezetten linkse studenten het Amsterdamse Maagdenhuis, om democratisering in het onderwijs af te dwingen. Na vijf dagen bezetting heeft de politie het gebouw met veel geweld ontruimd. De studenten werden vervolgd en zwaar gestraft, maar mochten door de directie van advocatenkantoren destijds niet worden bijgestaan.

Ars Aequi heeft naar aanleiding daarvan onderzoek verricht waaruit een somber beeld naar voren kwam. Advocaten waren te duur voor gewone burgers. Om gebruik te maken van een pro-Deoadvocaat moesten zij een ‘bewijs van onvermogen’ halen en hun probleem aan een comité van advocaten voorleggen. Dat besliste of ze al dan niet zouden worden geholpen. Andersom zaten advocaten niet op pro-deowerk te wachten en hadden, omdat zij vooral het bedrijfsleven bijstonden, nauwelijks verstand van huur-, straf- of arbeidsrechtzaken. Naar aanleiding van deze leemte in de rechtshulp richtten studenten rechtswinkels op. Eenmaal afgestudeerd richtten zij de Advokaten Kollektieven op.

De Kollektieven vestigen zich in volkswijken om benaderbaar te zijn voor hun cliënten, die in groten getale toestromen. Ze adviseren, procederen, houden spreekuren en geven voorlichting aan groepen zodat mensen ‘van elkaar kunnen leren’. Veel van deze Advokaten Kollektieven zijn inmiddels opgegaan in reguliere kantoren die niet alleen van toevoegingen leven. Door de komst van deze kantoren is meer rechtsbescherming voor minder vermogenden gekomen.

Dit kantoor is samen met Advokaten Kollektief Indische buurt opgegaan in Van der Woude De Graaf Advocaten aan de Willemsparkweg, zoals dat vandaag de dag nog altijd bestaat. Uiteindelijk heeft Angela dertig jaar bij dit kantoor gewerkt tot het moment waarop zij dit jaar met pensioen ging. In haar loopbaan als advocaat heeft Angela zich met name gespecialiseerd in het strafrecht, maar het was vooral bij de start van haar carrière niet ongebruikelijk om ook andere zaken op te pakken, zoals familie- of arbeidsrechtzaken.

Angela vertelt ons over haar meest opmerkelijke zaak. “Ik stond een minderjarig meisje bij dat van huis was weggelopen en zich bij de Hofstadgroep had aangesloten. Zij was niet formeel getrouwd met één van de leden van de Hofstadgroep. Uiteindelijk hebben de ouders het meisje bij de groep weggehaald. In het proces tegen de Hofstadgroep werd ze opgeroepen als getuige.”

In Nederland ben je in alle gevallen verplicht te getuigen. Nu was het minderjarig meisje echter vastbesloten om niet te getuigen, mede ingegeven door de wens niet langer door haar ouders te worden vastgehouden. “Ik stond haar bij toen het meisje tijdens de zitting op bevel van de rechter-commissaris in gijzeling werd genomen, omdat zij nog altijd niet bereid was te getuigen. Voor een minderjarige is een gijzeling een hoogst uitzonderlijke situatie, maar wel toegestaan. Zij was echter op de gijzeling voorbereid. Zij had een tas met benodigdheden bij zich toen zij in haar stilzwijgen volhardde”, vertelt Angela, die nog altijd een goede band heeft met de inmiddels volwassen vrouw.

Op de vraag hoe zij terugkijkt op haar tijd als advocaat, antwoordt Angela volmondig dat ze het werk altijd met waanzinnig veel plezier heeft gedaan. “Het was een mooie tijd in het strafrecht waarin ik veel op pad was om cliënten te bezoeken en veel in de rechtszaal moest optreden. Al vanaf de eerste dag dat ik toetrad als partner bij het kantoor voelde ik mij onderdeel van een collectief waarvoor je samen verantwoordelijk bent.”

Pensioen

Onlangs heeft Angela haar afscheid gevierd. Hoewel ze de reuring van kantoor mist, bevalt haar pensioen haar beter dan zij had verwacht. Na een periode van twijfelen en eindeloos ermee te hebben rondgelopen, hakte Angela de knoop door. “Ik dacht drie keer op een dag er niet mee te stoppen, want ik vond het nog veel te leuk. Maar tegelijkertijd dacht ik drie keer op dezelfde dag dat ik er toch een streep onder moest zetten”, aldus Angela. Maar het aanbod aan werk in de strafrechtpraktijk nam af en Angela merkte dat ze toch minder zin kreeg daar nog hard achteraan te lopen, vooral niet vanwege de onmogelijke tijden waarop je vaak wordt opgeroepen. “Ik liet ineens etentjes met vrienden voorgaan op het werk, en voelde ik dat ik niet meer bereid was om privéleven altijd ondergeschikt aan het werk te maken. Dat was voor mij een teken dat ik moest stoppen.”

In eerste instantie is sprak zij met het kantoor of zij zich op een andere manier kon inzetten. “Maar,” zegt zij, “als er voor mij een uitzondering wordt gemaakt, moet dat ook voor anderen mogelijk zijn. Dat is uiteindelijk niet haalbaar en ook niet in het belang van het kantoor. Zeker niet met het oog op het feit dat meer van onze advocaten langzamerhand in de richting van de pensioengerechtigde leeftijd groeien. Uiteindelijk heb ik mij daarom besloten om mij helemaal uit de advocatuur terug te trekken.”

Over een paar maanden wordt Angela zeventig jaar, maar ze zit nog vol energie. Haar dagen brengt ze graag door met tuinieren in de volkstuin. Angela zwemt, wandelt en tussendoor spreekt ze met haar naasten, vrienden en familie af. “Ik ben nog niet eens toegekomen aan het lezen van alle boeken die ik mij had voorgenomen”, aldus Angela lachend.

Lawyers for lawyers

Angela is betrokken bij Lawyers for Lawyers, de stichting die zich inzet voor een vrije en onafhankelijke advocatuur wereldwijd. In 2006 vertrok Angela voor het eerste missie,  samen met zes andere advocaten en een rechter, voor twee weken naar de Filipijnen. Deze ‘fact-findingmissie’ resulteerde in een rapport met aanbevelingen. In 2008 keerde zij terug voor een verificatiemissie om na te gaan of de aanbevelingen ook waren opgevolgd.  Sinds 2012 is Angela betrokken bij de waarnemingen van zittingen van advocaten in Turkije. Sindsdien heeft zij dat land al zeker 25 keer bezocht. Angela: “Tijdens een missie spreek je met lokale advocaten, met de lokale deken, met andere internationale waarnemers of met andere organisaties die betrokken zijn bij de rechten van advocaten in Turkije.”  Deze organisatie ligt haar nauw aan het hart en daarom doet zij graag een oproep aan alle advocaten die dit lezen:  “Ik breng graag het idee van Willem van Manen, de oprichter van Advocaten voor Advocaten, nog eens onder de aandacht. Als alle advocaten per jaar één uurtarief schenken aan Lawyers for Lawyers – sociaal advocaten zo’n 120 euro, de ‘Zuidas-advocaten’ 795 euro – dan kan deze stichting verder. Jullie schenkingen maken het mogelijk om dit belangrijke werk voort te zetten.”

Meer info

Wil je meer weten over lawyers for Lawyers of wil je een bijdrage leveren? Op de website van Lawyers for Lawyers  vind je meer informatie.