De stap naar je patroon of een mentor van de Amsterdamse Orde van Advocaten kan soms groot lijken, terwijl wel behoefte is om bepaalde vragen te bespreken met iemand die niet behoort tot jouw kantoor, vriendenkring of familie. Om in te kunnen spelen op die behoefte, heeft de Jonge Balie Amsterdam mr. Catie Oberman als coach aangesteld.
Tekst: Charlotte Waterman en Thijs Verstraten
Catie is 25 jaar advocaat geweest en heeft 10 jaar gewerkt als coach voor jonge advocaten. Zij is inmiddels met pensioen en geeft onafhankelijk advies over allerlei zaken waar men in de advocatuur tegenaan loopt.
Catie heeft ons bij haar thuis uitgenodigd om iets meer te vertellen over haar werk en ervaringen als coach voor leden van de Jonge Balie Amsterdam. Ook heeft zij ons tips gegeven voor in de praktijk. Het was een leuk en leerzaam gesprek.
Kun je iets over jezelf vertellen?
‘Ik ben jarenlang als advocaat werkzaam geweest in Amsterdam. Als coach voor advocaten werk ik vanuit mijn appartement dichtbij de Zuidas. Voordat ik in de advocatuur aan de slag ging, had ik al meerdere banen gehad. Zo ben ik eerst als docent verbonden geweest aan de Universiteit Leiden, heb ik als stafjurist gewerkt voor de Gemeente Amsterdam en ben ik directiesecretaris geweest bij een effectenbedrijf. Pas daarna heb ik de overstap gemaakt naar de advocatuur.’
‘Ik denk dat al deze verschillende werkervaringen van meerwaarde zijn voor mijn huidige rol als coach. Ik heb ervaring en weet hoe het eraan toe gaat in de advocatuur – ook in vergelijking tot andere beroepen. Nu ik inmiddels geen advocaat meer ben, kan ik via mijn werk als coach toch een beetje ‘feeling’ houden met de advocatuur. Daarnaast kan ik van waarde zijn voor jonge advocaten en dat geeft mij veel voldoening.’
Er blijkt nog steeds (veel) animo te zijn voor een coach specifiek gericht op de advocatuur. Wat zijn de meest voorkomende problemen of vragen van advocaten die jouw hulp inschakelen?
‘Advocaat-stagiaires die bij mij komen verwachten veel van zichzelf. Het is vaak hun eerste echte baan. Als je begint als advocaat gebeurt er heel veel en je leert van alles over het beroep, waar je in de studie geen idee van krijgt. Je leert van alles over het beroep en verhoudingen binnen het kantoor. Je moet je als het ware leren handhaven binnen een kantoor. Sommigen schrikken daarvan en komen dan bij mij. Hen geef ik praktische tips, waardoor zij ook hun eigen houding kunnen aanpassen, uiteraard alleen als dat nodig is. Maar ik zie ook stagiaires die problemen hebben in de verhouding met hun patroon – voor zover er al contact is met hun patroon. In die gevallen merk ik dat heel weinig positieve feedback wordt gegeven en juist heel veel met de rode pen wordt gewerkt. Er is dan geen evenwicht in de beoordeling, waardoor stagiaires onzeker worden. Die onzekerheid brengt dan weer met zich dat mensen júíst fouten gaan maken of banger worden om ze te gaan maken. Dit is overigens een probleem wat je door de eeuwen heen altijd ziet terugkomen. In die gevallen leg ik mijn cliënten uit dat patroons niet noodzakelijkerwijs geschikt zijn om als patroon te fungeren maar die functie toch krijgen toebedeeld. Begeleiden is moeilijk en niet iedereen kan goed begeleiden. Belangrijk is om te onthouden dat je wel een academische studie hebt kunnen afronden en dat je dus in principe heel capabel bent. Mijn tip aan stagiaires is om ook actief om positieve feedback te vragen en die onzekerheid aan te geven. Je kunt bijvoorbeeld jouw vragen verzamelen en jouw patroon vragen wanneer het schikt om het één en ander te bespreken. Zo kun je een dergelijk gesprek afdwingen met jouw patroon.’
‘Maar er komen niet alleen advocaat-stagiaires bij mij. Er komen ook vaak mensen die op een kruispunt zitten in hun professionele loopbaan, zoals mensen die op het omslagpunt stagiaire-medewerker of medewerker-partner zitten. Zij vragen zich bijvoorbeeld af of ze die stap wel echt willen zetten. Die vraag komt vaak voor en is vind ik ook heel normaal. Toch lijkt het ‘not done’ om dat hardop te zeggen binnen de advocatuur.’
Je bent zelf jarenlang advocaat geweest. Herken jij je in de problemen/vragen waarmee advocaten naar jou toekomen vanuit jouw eigen ervaring als advocaat?
‘Het verschil met veel advocaten ten opzichte van mijzelf is dat ik al meer werkervaring had toen ik begon in de advocatuur. Ik herinner me wel heel duidelijk dat ik soms met de vraag rondliep waarom ik eigenlijk als advocaat werkzaam was. Met die vraag lopen mensen nog steeds rond. Ook stellen mensen vaak veel hogere (niet haalbare) eisen aan zichzelf, meer dan vroeger. Als je begint met werken weet je vaak niet wat je kunt verwachten en denk je dat iedereen het kan. De competitie binnen een kantoor is helaas harder dan toen ik begon. Het valt mij op dat je tegenwoordig cv’s krijgt die zo lang zijn dat je jezelf afvraagt hoe dat kan. Ik denk dat het probleem is dat mensen geen keuzes maken en juist alles willen doen. Mijn tip is dan ook: concentreer je op iets en ga daar ook echt voor. Mensen die denken dat ze alles moeten kunnen, geef ik dan mee om zichzelf drie maanden te gunnen en zich binnen die tijd op bepaalde dingen te focussen. en zo de keuze te maken om een aantal zaken gedurende die periode even te laten voor wat het is. Je kiest dan als het ware voor een soort “rustkuur” en je kijkt daarna of dat heeft geholpen. De juiste keuze maken is ook moeilijk. Wat helpt, is jouw eigen cv erbij te pakken en te bekijken waar je drijfveer ligt; waarom heb ik voor iets gekozen en ligt daar mijn motivatie? Neem dan ook vooral de tijd om na te denken. Helaas nemen mensen vaak die tijd niet, juist omdat ze met zoveel verschillende dingen bezig zijn.’
Ervaren de advocaten die naar jou toe komen het hebben van een coach als taboe?
‘Ik merk in de regel dat weinig mensen willen toegeven dat ze gestrest zijn of zelfs een burn-out hebben gehad. Maar aan de andere kant: iedereen kent tegenwoordig wel iemand die een burn-out heeft gehad. Toch zie ik dat mensen tegenwoordig iets meer open zijn over hun bezoek aan mij. Een tijdje geleden wisten mensen slechts van mijn bestaan via de nieuwsbrief van de Jonge Balie. Tegenwoordig krijg ik ook mensen aan mijn tafel die via anderen op de hoogte zijn gebracht van de mogelijkheid om mij te bezoeken. Wellicht dat het nu dus iets meer geaccepteerd is om naar een coach te gaan.’
Zijn de vragen van advocaten die naar jou toekomen veranderd de afgelopen tien jaar? En zo ja, waar zou die verandering door komen?
‘De grootste verandering die ik zie, is dat mensen het tegenwoordig drukker hebben dan vroeger. Dat komt denk ik ook door de druk van sociale media. Iedereen moet tegenwoordig altijd maar online zijn en dat geeft weer stress. Ik vind het een slechte ontwikkeling dat iedereen altijd maar bereikbaar is. Helaas verwachten mensen ook altijd maar dat je meteen antwoordt. Vroeger schreef je nog een brief terug en kon er een aantal dagen zitten tussen vraag en antwoord, tegenwoordig wordt verwacht dat je binnen een uur terugmailt. De grootste verandering in mijn praktijk is dus dat de vragen meer stress-gerelateerd zijn. Ik denk dat mensen meer aandacht zouden moeten besteden aan time management en ook momenten moeten inplannen waarop ze niet bereikbaar zijn. Dat zou kunnen helpen om burn-out klachten te voorkomen.’
Zijn de advocaten die naar jou toe komen met maximaal drie gesprekken geholpen of zie je dat het soms ook gaat over ‘grotere’ problemen waar meer hulp voor nodig is?
‘Sommige mensen die naar mij toekomen hebben genoeg één bezoek. In andere gevallen is een tweede gesprek nuttig. We bepalen in overleg een werkwijze, en dan maken we een vervolgafspraak over een aantal weken of aantal maanden om te bezien of er een positieve verandering is. Drie keer is een uitzondering, tot nu toe. Bij “grotere” problemen verwijs ik door. In het algemeen ervaren degenen die hier komen vooral veel “lucht” door de gesprekken en gaan ze opgewekter de deur uit.’
Welke tips zou je jonge advocaten willen meegeven?
‘Besef je eigen rol; je bent er zelf bij en niet een lijdend voorwerp. Neem het lot (waar mogelijk) in eigen hand.’
‘Denk niet dat niemand een probleem heeft en denk niet dat ieder ander het wel kan, en alleen jij niet. Iedereen tobt op de een of andere manier en dat is iets wat er bij hoort.’
‘Time management: probeer te starten met focussen als je het allemaal als ‘te veel’ ervaart en probeer niet altijd bereikbaar te zijn. Keuzes maken hoort ook tot time management.’
Leden van de Jonge Balie kunnen zich kosteloos tot haar wenden wanneer zij met (lastige) vragen zitten die zij graag met iemand willen delen. Zij kunnen hiervoor contact opnemen met Catie via catieoberman@gmail.com.
Charlotte Waterman en Thijs Verstraten zijn beiden bestuurslid van de Jonge Balie Amsterdam en zijn werkzaam als advocaat bij respectievelijk Liber Dock en Lexence.