De Nieuwe Poort is vier jaar na oprichting een begrip geworden op de Amsterdamse Zuidas. Maar dominee en initiator Ruben van Zwieten rust niet op zijn lauweren. De Nieuwe Poort opende in 2016 ook in Rotterdam haar deuren en is hier inmiddels actief en groeiende. En hier blijft het niet bij wat Ruben van Zwieten betreft, in onze digitaliserende samenleving hebben mensen behoefte aan een vrijplaats voor bezinning en gesprek.

Door: Soeradj Ramsanjhal en Annemarie Roukema

De Nieuwe Poort lijkt op het oog een gezellige bar, waar met regelmaat live muziek klinkt en her en der wat als bankier of advocaat uitgedoste mensen een borrel drinken. Maar iedereen weet inmiddels wat De Nieuwe Poort is en herbergt: een huis voor bezinning en inspiratie, te midden van hét zakencentrum van Nederland. Ruben van Zwieten staat ons graag te woord in de bar beneden, om wat meer te vertellen over zichzelf en dit vernieuwende initiatief.

Rueben van Zwieten.

Van student tot dominee
Ruben van Zwieten is geen reguliere dominee: de oud-president van Minerva is met zijn 33 lentes een opmerkelijke verschijning. Hij had een carrière als dominee wel al vroeg op het oog, sinds hij als kleine jongen zag hoe in de Kerk over doodgaan wordt gedacht. Het inspireerde hem al op de basisschool. Niet dat hij een kerkganger was, dit kwam pas veel later. Toen het moment aanbrak dat hij ging studeren, was voor hem de logische studiekeuze Theologie. In het tweede jaar besloot hij daar rechten bij te gaan studeren: ‘Tegen de achtergrond van de meer filosofische studie Theologie sprak het systemische van Rechten me erg aan. Rechten is eigenlijk een hele mooie tegenhanger van Theologie.’ De systematiek van de rechtenstudie vond hij ook juist bijzonder: ‘Je zag dat men weg kwam met het oefenen van tentamens, en het “systeem” van de wet met de uitzonderingsbepalingen die op tentamens zouden worden gevraagd.’ Het recht benadert Van Zwieten nu vanuit een rechtsfilosofische invalshoek. Het antwoord op een simpele vraag als waarom hij in zijn tweede jaar rechten ging studeren, ging van Leiden – waar veel studenten volgens hem kiezen voor rechten omdat ze niet weten wat ze willen – naar de bijbel, Adam en Eva, het verschil tussen de linker- en rechtenhersenhelft en rationaliteit vs. creativiteit. Kortom, Rechten en Theologie is voor hem een interessante combinatie geweest die hem ongetwijfeld ook in staat stelt de gedachtegang van de jurist beter te volgen. Deze combinatie brengt ook mee dat Van Zwieten niet alleen kijkt naar regels zoals die er zijn, maar hij vraagt zich niet zelden af waarom deze er zijn. Hij legt dit uit met oneliners in het Latijn (‘is recht wat bevolen is en wat legaal is, of wat rechtvaardig is?’) en in het Engels (‘Logic will bring you from A to B. Imagination will bring you from A to everywhere.’). Dat laatste doelt op het feit dat juristen volgens Van Zwieten met name hun linker hersenhelft gebruiken, waar de logica zit. Het gebruik van verschillende delen van de hersenen kwam gedurende het gesprek regelmatig terug.

‘Een plek waar we denkwijzen uitwisselen, waar alle visies worden gerespecteerd en aangemoedigd’

Tegen het einde van zijn studie richtte Van Zwieten zijn eigen bedrijf op, een recruitmentbureau: ‘Niet alleen heb ik daar ontzettend veel van geleerd, ik bouwde daarmee ook razendsnel een netwerk op van hoogopgeleide graduates, van Groningen tot Maastricht.’ Een netwerk, zo blijkt, waar hij nog steeds veel profijt van heeft. Na enkele jaren in de commercie besloot Van Zwieten met het aanbreken van de crisis te gaan doen waar hij vroeger van droomde, en startte in 2007 met de predikantenopleiding. Deze rondde hij in 2010 af, op 27-jarige leeftijd.

Advocaten en bankiers
Van Zwieten houdt zichzelf graag bezig. Nog tijdens zijn predikantenopleiding richtte hij samen met Ad van Nieuwpoort, destijds dominee bij de Thomaskerk in Amsterdam, een nieuw initiatief op onder de naam Stichting Zingeving Zuidas. Met deze Stichting organiseert Van Zwieten onder meer, samen met een groep vrijwilligers en een middelbare school uit Amsterdam-West, al negen jaar op rij een straatvoetbaltoernooi. Vanuit de Stichting Zingeving Zuidas werd ook het idee voor De Nieuwe Poort geboren, een fysieke plek waar de advocaten en bankiers samen kunnen komen, elkaar ontmoeten, inspiratie opdoen, verhalen vertellen. Van Zwieten: ‘Een plek waar we denkwijzen uitwisselen, waar alle visies worden gerespecteerd en aangemoedigd.’ De Nieuwe Poort opende in 2013 de deuren in het Vinoly gebouw op de Zuidas, en inmiddels werken er ruim 60 mensen, waarvan een deel een afstand heeft tot de arbeidsmarkt. De Nieuwe Poort is nu actueler dan ooit, vindt Van Zwieten: ‘Fitness voor de geest is het, in een tijd waarin we steeds digitaler worden. Ook vooral nu de digitale startups de wereld veroveren hebben we een plek nodig waar we even offline kunnen gaan in een online samenleving.’ Hij wil daarom dat ook De Nieuwe Poort zal blijven innoveren om in te spelen op maatschappelijke kwesties en behoeftes.

Netwerk
Van Zwieten boort zijn oude netwerk aan voor geheel nieuwe doeleinden. En het slaat aan, elke week ongeveer 1.500 bezoekers en de programmering loopt inmiddels een jaar vooruit. Wat vinden deze consultants, advocaten en bankiers hier dan? Van Zwieten: ‘Het grappige aan deze specifieke groep mensen (met name juristen) is dat zij vooral de linker hersenhelft gebruiken, ze denken lineair, logisch. Bij De Nieuwe Poort spreken we graag de rechter hersenhelft aan, intuïtie, emotie.’ Een huis van bezinning dus, waar op een andere manier tegen het leven aan wordt gekeken. Op de vraag of deze drukke doelgroep hier wel tijd voor heeft zegt hij: ‘Alles wat ze doen moet nuttig zijn. Bijvoorbeeld gevraagd naar het laatste boek dat ze hebben gelezen, weet bijna niemand iets te antwoorden. Maar zodra men hier met elkaar in gesprek gaat, blijkt er toch veel behoefte aan die horizonverbreding.’ Wij zijn benieuwd of deze bezoekers niet ook een commerciële reden hebben om De Nieuwe Poort te bezoeken, waarop Van Zwieten aangeeft:  ‘het is inderdaad óók een netwerk, daar kan je niet omheen. Maar wat men daaruit haalt is niet puur business, maar eerder rust en inspiratie.’ Geen acquisitie dus, maar een netwerk voor ruimer denkende professionals.

Ruben van Zwieten heeft met de oprichting van De Nieuwe Poort ook zichzelf in de kijker gespeeld. Hij werd in 2014 gevraagd om zitting te nemen in de monitoring commissie Code Banken, juist vanwege zijn unieke invalshoek. ‘Het leuke was dat in de commissie door juristen werd besproken dat de Code Banken open normen bevatte, met de vraag of deze verder geconcretiseerd zouden kunnen worden. Maar de bedoeling was aanvankelijk nu juist, juist volgens deze juristen, om meer te dereguleren en bepaalde zaken bewust over te laten aan het gezonde verstand. De behoefte om open normen te concretiseren is een juridische invalshoek bij uitstek.’ Inmiddels is men wel gewend aan deze vreemde maar sympathieke eend in de bijt en is De Nieuwe Poort niet meer weg te denken uit Amsterdam.

Boodschap
Op de vraag of hij nog een boodschap heeft voor de Amsterdamse advocaat antwoordt Van Zwieten: ‘Open je wereld, ga bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doen. Oefen je verbeeldingskracht en empathisch vermogen, dit draagt ook zoveel bij in je dagelijkse werk. Oefen verhalen, en spiegel vooral jouw verhaal. Lees boeken (romans), poëzie en kijk films. Kom in contact met de totale ander. Prikkel je humor en inbeeldingskracht, leer over maatschappelijke ontwikkelingen zodat je stevige wortels hebt, maar wel kan meewaaien met de wind van de veranderingen van de tijd als het moet.’