Door: Nick van den Hoek
Via het project European Lawyers in Lesvos zijn doorlopend Europese asieladvocaten actief op Lesbos. Daar geven zij juridisch advies aan de meer dan 5.000 vluchtelingen op het eiland, om hen voor te bereiden op de aanstaande asielprocedure en vragen te beantwoorden over bijvoorbeeld documenten en gezinshereniging. Dit is hard nodig omdat de meeste vluchtelingen niet goed op de hoogte zijn van het verloop van de asielprocedure, wat daarin hun rechten zijn en wat van hen verwacht wordt.
Advocaat Floor Engelbertink (Van Doorn c.s. Advocaten) werkt nu voor drie weken in Moria, het grootste vluchtelingenkamp van het eiland. Het grootste deel van dag is Floor aanwezig in het vluchtelingenkamp. In een container van de organisatie geeft ze spontaan of op afspraak informatie of advies en bereid ze cliënten voor op hun gehoren.
Na aankomst is er veel onduidelijk over de procedure in Griekenland. Vluchtelingen vragen bijvoorbeeld wanneer zij tijdens het gehoor hun voorkeursland mogen opgeven. Floor: “Het is voor veel vluchtelingen een domper als ze horen dat hun asielaanvraag enkel op Griekenland ziet.”
Ook gaan er ook veel roddels over de procedure de ronde. “Sommige alleenstaande minderjarigen liegen over hun leeftijd, omdat je op het eiland moet blijven tot je 18 jaar bent. Als ze vervolgens een aanvraag doen voor een reünie met familieleden in de EU, dan is het lastig omdat weer te herstellen.” De advocaten proberen dan de leeftijd gewijzigd te krijgen.
Ook wordt praktisch advies gegeven over de procedure. “Bijvoorbeeld niet akkoord gaan als na afloop van de gehoren bij het oplezen van het verslag van het gehoor blijkt dat deze onjuist of niet compleet is. Voor een advocaat is dat vanzelfsprekend maar voor de gemiddelde vluchteling niet”.
“Veel vluchtelingen hebben het gevoel van het kastje naar de muur gestuurd te worden in het kamp Moria, door de hoeveelheid mensen en de onduidelijkheid van de Griekse procedure. Door een gesprek met een onafhankelijke advocaat maken zij meer kans hun rechten veilig te stellen in de chaos van het kamp.”
European Lawyers in Lesvos is een project van de Raad van de balies van de Europese Unie (CCBE) en de Duitse balie. Asieladvocaten die bereid zijn minstens drie weken op vrijwillige basis op Lesbos te werken kunnen zich aanmelden op http://www.europeanlawyersinlesvos.eu/how-to-become-a-volunteer-lawyer/.
Post Facebook Floor Engelbertink
Ik zit pas tien dagen op Lesbos maar het voelt als een eeuwigheid. Ik werk hier drie weken voor European Lawyers in Lesbos, een stichting met asieladvocaten uit de EU, die zich in het kamp Moria – het grootste kamp op Lesbos – inzet om vluchtelingen voor te bereiden op hun gehoren, te helpen met documenten en gezinshereniging en hen allerhande advies te verstrekken.
Ik had me veel bij het kamp Moria voorgesteld, maar de daadwerkelijke ervaring om dat kamp binnen te lopen is toch anders. Het is een kamp waar er ruimte is (in containers, enkele kamerblokken en andere semi vaste bouwsels) voor zo’n 2.000 mensen, maar waar er op dit moment bijna 6.000 mensen verblijven, waarvan 40% kinderen (die gaan niet naar school). Tussen de containers in, op alle (gang)paden, achter en tussen de containers staat het compleet vol met tenten. Enkele grote legerachtige tenten, maar het merendeel kleine koepeltentjes. De koepeltentjes zijn op pallets gezet, om de bewoners te beschermen tegen de regen. In die koepeltentjes huizen hele families (dat kunnen oprecht tien mensen zijn, incl. uiteraard kinderen) waaronder hoogzwangere vrouwen en baby’s. Deze “kwetsbaren” krijgen normaliter opvang in Athene – de restrictie om van het eiland af te mogen wordt dan voor hen opgeheven – maar voordat de overplaatsing geregeld is kan het lang duren. Ook op het vasteland is het “vol” en ook daar is het moeilijk opvang vinden. Zover ik begrijp (van Lesvos Solidarity Pikpa) worden sinds kort de restricties niet meer opgeheven, en zullen ook kwetsbaren op Lesbos moeten blijven. De regels veranderen met de dag.
Het binnenlopen van het kamp is een complete overweldiging op de zintuigen. Overal tenten, mensen, heel veel kinderen, (zwerf)honden en katten ertussen door, vuilnis en veel geluid. De eerste dagen was ik alleen daarvan al compleet overprikkeld en gesloopt. Na enkele dagen in het kamp went het – een beetje – maar af en toe dringt de heftigheid van de situatie weer door, zoals toen een Amerikaanse (van de logistiek) samen met een Afghaanse vader en zoon van circa 8, voor m’n ogen een “mooi plekje” hadden uitgezocht en samen de tent gingen opzetten. Ik kon het werkelijk niet aanzien.
Elke dag komen er circa 100-150 (veel families) aan op Lesbos vanuit Turkije. Deze worden in Moria gehuisvest, terwijl er geen plek meer is. Zelfs op de “hoofdstraat” die vrij steil omhoog gaat zijn nu tenten geplaatst, met stenen tegen de pallets aan zodat ze niet omlaag glijden.
De winter komt ook naar Lesbos en zodra de zon zakt is het hier erg koud, zeker omdat de lucht erg vochtig is en er altijd flink veel wind staat. Afgelopen week zakte de temperatuur al naar 4 graden ’s nachts. Ik zie absoluut niet voor me hoe ze de winter gaan doorstaan en vrees voor een herhaling van afgelopen jaar toen meerdere vluchtelingen van de kou stierven. Overigens houd ik ook m’n hart vast voor een brand. Veel mensen hebben kleine brandertjes voor thee, en als één van de tenten vlam vat….
Ondanks al het voorgaande voel ik ook de drang om in Moria te zijn, om mensen te spreken en ze waar mogelijk te helpen of gewoon gezellig even tijd te hebben. Zoals mijn collega het mooi verwoordde, is het beste wat we kunnen bieden, onze tijd en een luisterend oor. Het is een haat-liefde verhouding met Moria.
Om met iets positiefs te eindigen, zijn er veel mooie initiatieven voor en ook door vluchtelingen die een beetje moed houden. Een Grieks stel dat al jaren elke dag 20 mensen uit het kamp haalt en uitgebreid met hen eet in hun “restaurant” en hun pakketjes meegeeft met kleren, toiletspullen, speelgoed etc, en waar enkele vluchtelingen met een vergunning tassen maken en met het geld het project (en zichzelf) ondersteunen. Of One Happy Family – Community Center, Lesvos, opgericht door een Zwitser, maar grotendeels gerund door vrijwillige vluchtelingen, met een bieb-busje, een school, een café, naai-atelier, bioscoop, een gym, en een eigen financieel systeem. Veel (Nederlandse) stichtingen verrichten hier ook goed werk en zorgen dat mensen noodzakelijke spullen hebben, dat ze zorg, informatie, juridische hulp of onderwijs krijgen of werk omhanden hebben.
Ik mag geen foto’s in het kamp maken, maar Lesvos Solidarity – Pikpa (post van 2/11) en https://sea-watch.org/en/monitoring-moria/ geven wel een redelijk beeld.
Bijgevoegd in ieder geval de buitenkant van het kamp, m’n uniform en de “Life Jacket Graveyard” waar alle (neppe en echte) reddingsvesten worden gedumpt (het schijnt nu kleiner te zijn dan het was).