L4L – Lucas Servío’s strijd voor LGBTQIA+ rechten in Brazilië: het overbruggen van leemtes in het rechtssysteem

Lucas Servío is een advocaat en leraar uit Brazilië met een specialisme op het gebied van intellectueel eigendom en kunst. Daarnaast is hij als vice-president van de commissie van (Seksuele) Diversiteit van de Braziliaanse Orde van Advocaten. Deze commissie richt zich op het beschermen en verdedigen van LGBTQIA+ rechten in Brazilië. In een interview met Lawyers for Lawyers in verband met de ‘Access to Justice Campaign’ vertelt Lucas Servío over zijn werk.

Lucas Servío doet zijn werk vanuit een diepgeworteld gevoel van solidariteit: hij identificeert zichzelf als lid van de LGBTQIA+ gemeenschap, maar voert zijn strijd vooral voor de leden die volgens hem meer te lijden hebben onder stigma en onderdrukking dan hij. Met name transgender personen en vrouwen van kleur ondervinden veel uitdagingen in hun werk als advocaat, in vergelijking met Lucas Servío, die zijn gemakkelijkere positie toeschrijft aan het feit dat hij wordt gezien als een ‘witte cis man’.

Brazilië is in vele opzichten een pionier op het gebied van LGBTQIA+ rechten. Zo heeft het homoseksualiteit al in 1931 gedecriminaliseerd, heeft het als eerste land ter wereld in 1999 conversietherapie verboden en is het homohuwelijk erkend in 2013. Er is echter ook een keerzijde, aangezien deze waarborgen vrijwel exclusief zijn bewerkstelligd door het Hooggerechtshof en niet verankerd in de wet. Dit leidt tot een fragiele basis, die afhankelijk is van de wind van het sociale en politieke klimaat. Het verankeren van deze rechten in wetgeving ziet Lucas Silvío dan ook als een essentiële stap in de emancipatie van de LGBTQIA+ beweging.

Deze wettelijke waarborgen zouden volgens Lucas Servío het werk van LGBTQIA+ advocaten ook makkelijker maken. De invloed van sociale stigma’s en vooroordelen zijn duidelijk voelbaar voor deze advocaten, zowel binnen als buiten de rechtbank. Zo deelt Lucas Servío ervaringen van transgender advocaten die door de rechter worden aangesproken op het al dan niet volgen van de kledingvoorschriften. Juliana, een collega en vriendin van Lucas Servío, werd door de rechter gevraagd waarom ze geen stropdas droeg (kledingvoorschrift voor mannelijke advocaten). Andere collega’s worden, ondanks hun legale naamsverandering, geregistreerd met hun ‘dead name’ (de naam die ze bij geboorte hebben gekregen). Daarnaast zorgen rigide opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid voor een gebrek aan geloofwaardigheid van advocaten die zich daar niet strikt naar vormen. Met name vrouwen (van kleur) ondervinden een gebrek aan aanzien, waardoor ze in sommige zaken buitenspel worden gezet.

Ook buiten de rechtbank ondervinden LGBTQIA+ advocaten, met name transgender advocaten, bedreigingen en belemmeringen in hun werk. Systemisch ingebedde vooroordelen komen aan het licht wanneer transgender advocaten hun cliënten bijstaan op het politiebureau: politieagenten weigeren de registratie van deze advocaten wanneer zij hun sociale naam (en niet hun ‘dead name’) gebruiken. Dit is een evidente inbreuk op de toegang tot het recht en druist daarmee in tegen fundamentele grondbeginselen van de rechtsstaat, zoals het recht op een verdediging.

Ondanks deze uitdaging blijft Lucas Servío hoopvol voor de toekomst.  Hij benadrukt hoe steeds meer – met name jonge – advocaten bereid zijn LGBTQIA+ zaken aan te nemen. Strategische rechtszaken hebben tot grote overwinningen voor de LGBTQIA+ gemeenschap geleid. Lucas Servío concludeert dat hij in zijn werk gedreven wordt door een diepgevoelde solidariteit; “door hen (de LGTBQIA+ gemeenschap, red.) te verdedigen, verdedig ik mezelf, het zijn mijn mensen.”