Alec Muchadehama: ‘Advocaten onder constante dreiging’

Acht jaar nadat hij de Lawyers for Lawyers Award ontving, doet de Zimbabwaanse advocaat Alec Muchadehama zijn werk nog altijd onder uiterst moeilijke omstandigheden. Ook nadat dictator Mugabe het veld moest ruimen, is de situatie nauwelijks verbeterd. ‘Advocaten die mensen bijstaan die werden gearresteerd tijdens de recente protesten, zoals ikzelf, staat bloot aan constante dreiging.’

Tekst: Sophie de Graaf en Johan van Uffelen

Alec Muchadehama kreeg in 2011 de ­Lawyers for Lawyers Award voor zijn ‘uitzonderlijke moed’ en ‘doorzettingsvermogen’ tijdens de langdurige dictatuur in zijn land. ‘Die situatie is echter nog steeds uiterst gespannen’, zegt hij in een interview met Lawyers for Lawyers.
Nadat de Zimbabwaanse regering half januari de prijs van benzine meer dan verdubbelde – naar de hoogste benzineprijs ter wereld – kondigden vakbonden een driedaagse algemene staking af. Naar verluidt schoten ordetroepen met scherp tijdens de hevige protesten. Meer dan duizend demonstranten zouden zijn gearresteerd. ‘Mensenrechtenschendingen in Zimbabwe zijn cyclisch. De situatie escaleert tijdens verkiezingen en economische omwentelingen’, aldus Muchadehama. ‘Als advocaat zit ik er middenin, nu ik cliënten vertegenwoordig die werden gearresteerd door de politie en het leger tijdens de laatste onlusten.’

Mars voor eerlijke berechting
Eind januari namen honderden Zimbabwaanse advocaten deel aan een mars om eerlijke berechting te eisen voor mensen die vast werden gezet in gevangenissen en werden geconfronteerd met fast-track processen na de massale arrestaties. ­Muchadehama: ‘De werkomstandigheden voor advocaten zijn heel erg moeilijk. Ze hebben geen toegang tot hun cliënten. Ze krijgen geen tijd en faciliteiten om zich op zaken voor te bereiden. In één zaak bijvoorbeeld moesten drie advocaten zestig beklaagden verdedigen. Ze kregen maar een paar minuten om zich voor te bereiden op het proces. En dat terwijl de cliënten beschuldigd worden van “publiek geweld”, hetgeen in Zimbabwe een erg zwaar delict is’.

Beschermingsmechanisme
Muchadehama is sinds 1998 advocaat en heeft vele mensenrechtenactivisten, oppositieleden en burgers bijgestaan. Door zijn werk werd hij bedreigd, gearresteerd en vervolgd. Acht jaar na dato, zo vertelt hij, ondervindt hij nog altijd de positieve effecten van de toekenning van de Lawyers for Lawyers Award. ‘Ik koester nog steeds het moment dat ik op 15 april 2011 de prijs in ontvangst mocht nemen. De tweejaarlijkse uitreiking zorgt voor aandacht, roept in bewustzijn dat mensenrechten hoe dan ook moeten worden beschermd. En ten koste van alles moeten worden verdedigd.

Beschermingsmechanisme
‘De Award demonstreert dat de wereld toekijkt. En in zekere zin dient de prijs ook als beschermingsmechanisme. Speciaal voor mensenrechtenadvocaten, die daardoor hopelijk minder snel worden lastiggevallen omdat de autoriteiten weten dat internationale collega’s meekijken’.