Interview met mr. Duco J. Oranje, president van het Court of Appeal van de Netherlands Commercial Court
Het ABB sprak met mr. Duco Oranje over de Netherlands Commercial Court (NCC). Eerder had de interviewer al een webinar over de NCC bijgewoond dat door de NCC was georganiseerd. Door het organiseren van dergelijke webinars probeert de NCC meer kenbaarheid te geven aan deze mogelijkheid van procesvoering en eventuele vragen bij procespartijen over de rechtsgang bij de NCC te beantwoorden.
Tekst: Diederik Palstra
In de eerste plaats veel dank dat u bereid bent om het ABB te woord te staan over de NCC. Kunt u vertellen wat uw rol is bij het NCC?
“Ik ben raadsheer bij het gerechtshof Amsterdam en daarnaast voorzitter van de Netherlands Commercial Court of Appeal (NCCA), een kamer van het gerechtshof Amsterdam. Er is ook een voorzitter van de NCC, een kamer van de rechtbank Amsterdam, maar inhoudelijk heb ik daar verder geen bemoeienis mee.”
Waarom en wanneer is het NCC gecreëerd?
“Er was in het internationale bedrijfsleven bij bedrijven als Philips, Unilever en Shell vraag naar een Engelstalige rechtsgang in Nederland. Alles is bij die bedrijven vaak in het Engels en ook veel werknemers beheersen het Nederlands niet. Op deze manier zouden zij de procedure ook kunnen volgen en het bespaart ook veel vertaalkosten. Vanuit de rechtspraak vond men dit een goed idee. De grotere internationale zaken zijn dikwijls langdurige, ingewikkelde procedures die veel tijd kosten. Nu kunnen deze zaken worden ondergebracht bij een kamer die daarin is gespecialiseerd. Dat maakt elders binnen de rechterlijke macht weer capaciteit vrij. Vanuit het ministerie van Justitie was er ook groot enthousiasme omdat dit de BV Nederland internationaal op de kaart zet. Er moesten alleen wel wat wetten worden aangepast. Zo staat er weliswaar nergens in de wet dat alleen in het Nederlands mag worden geprocedeerd, maar toch wilde men voor de zekerheid uitdrukkelijk vastleggen dat een procedure bij de NCC in het Engels kan worden gevoerd. Ook moest de NCC kostenneutraal zijn. Om die reden geldt een hoger griffierecht bij de NCC. Ook daar was een wetswijziging voor nodig. Deze wetsvoorstellen gingen vlot door de Tweede Kamer. Alleen in de Eerste Kamer was er wat oponthoud omdat men zich daar afvroeg of dit wel echt nodig was. Uiteindelijk werden de wetswijzigingen op 1 januari 2019 van kracht en was de NCC een feit. De NCC bestaat sindsdien uit een internationale handelskamer in eerste aanleg bij de rechtbank Amsterdam en in hoger beroep bij het gerechtshof Amsterdam.”
Wat is nodig om een geschil bij de NCC aanhangig te maken?
“In de eerste plaats moeten de partijen een keuze voor de NCC maken. Dit kan zijn vastgelegd in het contract waar het geschil uit voortvloeit. Daar is een modelclausule voor. Maar deze keuze kan ook na het ontstaan van het geschil worden gemaakt, bijvoorbeeld in geval van een onrechtmatige daad. De keuze betreft twee onderdelen, allereerst een forumkeuze voor de rechtbank Amsterdam en daarnaast een partijafspraak – en dit is geen forumkeuze – waarin men kiest voor de NCC. Er is overigens ook een voorzieningenrechter bij de NCC, dus een kort geding is ook mogelijk.
Is er voldoende expertise bij de NCC om buitenlands recht toe te passen?
“De NCC bestaat uit specialisten in complexe internationale zaken. Daarnaast gebeurt het wel dat bijvoorbeeld twee barristers een zaak over Engels recht pleiten. De rechter doet daardoor vaak al voldoende kennis op over het Engelse recht om tot een uitspraak te komen. Er kan door de rechter echter ook advies over buitenlands recht worden ingewonnen bij het T.M.C. Asser Instituut of het Internationaal Juridisch Instituut. Maar het is natuurlijk ook zelf op te zoeken. De eerste Engelsrechtelijke zaak van de NCC is overigens zeer lovend besproken in de Engelse vakliteratuur.”
Moeten de advocaten die de partijen bijstaan Nederlands zijn?
“Alle advocaten uit de EU hebben het recht om hier als advocaat te pleiten. Het is enigszins anders voor non-EU advocaten, en daartoe behoren sinds de Brexit ook advocaten uit het Verenigd Koninkrijk. Binnen de wettelijke grenzen en het procesreglement is het veelal aan de rechter om te bepalen of zij mogen pleiten. Er moet dan wel een Nederlandse advocaat bij betrokken zijn als uiteindelijke verantwoordelijke advocaat.”
Zijn de getuigenverhoren ook in het Engels en moet het schriftelijke bewijs in het Engels worden vertaald?
“Alles is in het Engels, van de dagvaarding tot en met het vonnis. Nederlandse rechters worden volgens de Hoge Raad geacht Frans, Duits, Engels en Nederlands te kunnen lezen. Artikel 6 EVRM brengt evenwel mee dat de andere partij het ook moet kunnen begrijpen. Dus er kan een vertaling vereist zijn.”
In welk opzicht verschilt de NCC en de procedure bij de NCC van andere rechterlijke instanties en de procedures in Nederland?
“Er zijn aanvullingen in het eigen NCC-procesreglement. Er wordt gebruik gemaakt van videoconferenties en court reporters. Ook wordt er aangesloten bij wat internationaal gangbaar is. Zo heeft een advocaat bij de NCC meer ruimte om getuigen te verhoren in plaats van voornamelijk de rechters, zoals in Nederland is gebruikelijk.”
Wat zijn de voor- en nadelen van de NCC vergeleken met arbitrage?
“De NCC concurreert niet zozeer met arbitrage, maar wil dat de expertise inzake complexe internationale zaken behouden blijft binnen de rechterlijke macht. Ik wil hier natuurlijk geen anti-arbitrage verhaal van maken, maar er zijn wel degelijk verschillen. Zo maken echte rechters onderdeel uit van de NCC. De Nederlandse rechters staan internationaal goed aangeschreven. Ook zijn de kosten bij de NCC lager omdat de rechters door de staat worden betaald. Bij arbitrage moet je zelf de arbiters betalen. Arbitrage is ook niet zo snel en efficiënt als vaak wordt gehoopt. In principe is arbitrage geheim, maar het is mogelijk om een arbitraal vonnis voor vernietiging voor te dragen in een reguliere rechtsgang. Dan wordt het toch nog openbaar.
Arbitrage wordt vaak gekozen bij internationale geschillen omdat partijen een neutraal gerecht willen. Wanneer er bijvoorbeeld een geschil is tussen een Nederlandse en een Italiaanse partij, wil de Italiaanse partij niet dat de Nederlandse rechtbank bevoegd is. Omgekeerd wil de Nederlandse partij dat ook niet van de Italiaanse rechtbank. Dan wordt er voor internationale arbitrage gekozen. Ook staat arbitrage vaak al standaard als forumkeuze in een contract.”
Zijn er vergelijkbare instanties als de NCC in het buitenland? Zijn er verschillen?
“In het Verenigd Koninkrijk heb je de London Commercial Court, maar de waarde van een vonnis van de LCC is door de Brexit wel enigszins afgenomen. Daarnaast zijn er gedeeltelijk Engelstalige rechtbanken in Frankfurt en Parijs. Zo is het vonnis in Frankfurt in het Duits. Er kan wel een vertaling worden verstrekt in het Engels, maar alleen het Duitstalige vonnis heeft gezag. Dat geldt vergelijkbaar ook voor Parijs. Zowel in Frankfurt als in Parijs kan wel worden gepleit in het Engels. In België is de Engelstalige rechtsgang in het parlement gestrand. Overigens heeft het creëren van de NCC niets te maken met de Brexit. De voorbereidingen werden al enige tijd daarvoor gestart.”
Waarom zouden partijen voor de NCC kiezen?
“Daar zijn verschillende redenen voor. In de eerste plaats hebben de Nederlandse rechters, zoals ik eerder al aangaf, internationaal gezien een goede reputatie. Daarnaast is het Nederlandse procesrecht efficiënt. Dit scheelt veel kosten. Het Anglo-Amerikaanse procesrecht laat daarentegen vaak geen stone unturned, wat onbetaalbaar kan worden voor de procespartijen. Bij de NCC kan alles in het Engels. Daarnaast zijn videoconferenties mogelijk bij de NCC. Alles is ook digitaal. Dit werkt heel goed. Er is een elektronisch portaal en er wordt ook digitaal gecommuniceerd. Het is een erg eenvoudig systeem. Tenslotte is het van belang voor partijen dat een vonnis van de NCC goed ten uitvoer kan worden gelegd. Ook landen waar geen verdrag mee is gesloten zijn vaak bereid aan een Nederlands vonnis mee te werken. Er wordt dan gesproken van een oneigenlijk exequator. Dit houdt in dat er een gelijkluidend vonnis wordt uitgevaardigd door de rechter van het desbetreffende land als deze van mening is dat de beginselen van een behoorlijke procesorde zijn nageleefd.”
Wat voor zaken zouden naar de NCC moeten gaan?
“De NCC is vooral geschikt voor complexe internationale zaken.”
Hoeveel procedures zijn er tot nu geweest bij de NCC?
“Tot nu zijn er elf uitspraken geweest. Dat is toch heel behoorlijk gezien het feit dat het bijvoorbeeld in Singapore drie jaar duurde voordat de eerste zaak zich aandiende. Het is een beetje een kip en ei verhaal. Je moet je sporen hebben verdiend voordat zaken hun weg naar je vinden, maar daarvoor moet je natuurlijk wel eerst zaken hebben gedaan. De reacties zijn tot nu toe erg positief. Het gaat de goede kant op.”
Hebben de rechters en raadsheren bij de NCC een specifieke achtergrond?
“Er zijn voor de NCC rechters en raadsheren uit het hele land geselecteerd op ervaring met grote complexe zaken en beheersing van het Engels. Soms zijn de rechters Amerikaans van geboorte, soms zijn ze lange tijd solicitor geweest in Londen of hebben zij 30 jaar voor een Engels advocatenkantoor gewerkt. Ook zijn er rechter-plaatsvervangers die als advocaat hebben gewerkt of professoren met een specifieke deskundigheid. “
Voor degenen die na het lezen van dit interview zich verder willen verdiepen in de NCC: het webinar is te bekijken op de website van de Netherlands Commercial Court.
