Een tijdelijke rechtbank in het nieuw te verrijzen Gebouw G moet uitkomst bieden tijdens de gedeeltelijke sloop en verbouwing van de hoofdstedelijke rechtbank. Voor het ontwerp van het nieuwe pand tekende architectenbureau cepezed, met wiens directeur Ronald Schleurholts het ABB een interview had over de gehele operatie.
Test: Lara Smeets en Yvette Kouwenberg
Over een aantal jaren lopen wij als Amsterdamse beroepsgroep tezamen met onze collega’s van de zittende en staande magistratuur naar een zitting of raadkamer via voor ons nieuwe trappen. De huidige vertrouwde, maar verouderde rechtbank wordt namelijk voor een deel gesloopt en vernieuwd. In verband hiermee vindt een herhuisvesting plaats van torens A tot en met D. Tijdens deze herhuisvesting blijft de rechtbank actief. Torens E en F blijven in gebruik, echter bieden deze niet genoeg capaciteit om de rechtbank volledig draaiende te houden. Daarom is er gekozen voor tijdelijke uitbreiding; aanpalend aan de huidige rechtbank wordt een tijdelijke rechtbank gebouwd. Bedoeld is dat het gebouw vijf tot zeven jaren dienst doet. De naam zal u niet verrassen: Gebouw G.
Voor de ontwikkeling en bouw van deze tijdelijke rechtbank heeft de Rijksvastgoeddienst een aanbesteding uitgeschreven. Het consortium DPCP heeft deze aanbesteding gewonnen. DPCP is een samenwerking van aannemer DuPrie Bouw & Ontwikkeling B.V in Leiden en ontwikkelaar cepezedprojects in Delft, welk architectenbureau tekende voor het ontwerp. Het ABB sprak met directeur Ronald Schleurholts van cepezed over (de aanbesteding van) het project. In jargon: ‘De gewonnen prijsvraag’.
De opening van de noodvoorziening van de rechtbank staat voor herfst 2016 op de rol. (cepezed)
Verantwoorde investering
Een belangrijk criterium in het aanbestedingstraject was een verantwoorde investering. Eén van de contractvormen die de overheid momenteel hanteert is de zogenoemde DBFMO-constructie, waarbij DBFMO staat voor Design Build Finance Maintain & Operate en er sprake is van een soort lease van een gebouw door de overheid. Vanwege het tijdelijke karakter van de rechtbank is bij dit project DBMR het uitgangspunt geworden: Design Build Maintain & Remove. Een harde eis voor de tijdelijke rechtbank is namelijk dat alle in het gebouw verwerkte materialen aantoonbaar voor hun totale levensduur worden gebruikt. Dit moest per materiaal in het ontwerp worden verantwoord.
Een verdere voorwaarde was dat het gebouw na een aantal jaren op een andere locatie kon worden hergebruikt. Schleurholts licht toe: ‘Zoveel mogelijk elementen moesten demontabel en elders weer te assembleren zijn. Eigenlijk remontabel dus. Dit past goed in onze bedrijfsfilosofie. Wij ontwerpen geen monumenten voor de eeuwigheid, maar prettige gebouwen die passen in de tijd. We benaderen een gebouw als een product, dat uit verschillende prefab componenten bestaat die later weer hergebruikt kunnen worden. De onderdelen worden voorbereid in de fabriek, alleen het assembleren vindt plaats op de bouwplaats. Hierdoor wordt een veel hoogwaardiger gebouw gecreëerd en is er sprake van minder overlast voor de omgeving en minder afval op de bouwplaats. Wat dat betreft was de aanbesteding van de tijdelijke rechtbank ons op het lijf geschreven.’
De entree van de tijdelijke rechtbank (cepezed).
Streefdatum
Veel tijd om de winst van de aanbesteding te vieren was er echter niet. In januari 2015 is het voorlopig ontwerp getoond, waarna al binnen ongeveer vier maanden de eerste paal in de grond is geslagen. Velen van u hebben waarschijnlijk al opgemerkt dat er op dit moment al flink wordt gebouwd achter de huidige rechtbank. De streefdatum voor oplevering is het derde kwartaal van 2016.
Het gebouw krijgt vijf bouwlagen. Het heeft een staalskelet met herbruikbare betonnen kanaalplaatvloeren. Als dat staat, komt de gevel eromheen. Als laatste worden de binnenwanden en het interieur geplaatst. Op dit moment is het staalskelet al voltooid en is men bezig met de gevels. De prefab betonnen verdachtencellen op de begane grond zijn al direct na het aanbrengen van de vloer geplaatst. Anders dan in de huidige rechtbank zijn de cellen herbruikbaar, zodat deze later ook een andere bestemming kunnen krijgen, bijvoorbeeld als berging. Op de bovenste verdieping komen de tribunes voor de zittingzalen op de verdieping daaronder. Op de overige lagen bevatten diverse zittingzalen voorzien van een aangrenzende wachtruimte, verhoor- en raadkamers, de entree en ontvangsthal en een restaurant voor de medewerkers van de rechtbank. Een volledig transparante loopbrug zal de verbinding worden tussen de bouwdelen F en G.
Maar er komt meer bij kijken. Vanwege het specifieke gebruik van het gebouw zijn er speciale eisen waar het aan moet voldoen. Zo is de buitenkant inbraakwerend. De binnenkant is behalve stoer en goeddeels molestbestendig volledig afgestemd op de gewenste representatieve uitstraling en bijvoorbeeld comfortabele licht- en geluidomstandigheden. Daarnaast heeft cepezed rekening dienen te houden met bepaalde logistieke wensen. In het gebouw kunnen de verschillende stromen mensen, zoals bezoekers, verdachten met politiebegeleiding, advocaten, rechters en officieren van justitie, elkaar niet in ieder vertrek tegenkomen.
De nieuwe tijdelijke rechtbank wordt ‘stijlvol, efficiënt en licht’. (cepezed).
Rustgevende kleuren
Door de interieurafdeling van cepezed is veel aandacht besteed aan het interieur met natuurlijke, rustgevende kleuren en stoffen die minder slijtgevoelig zijn. Schleurholts: ‘Met een combinatie van architecten en interieurarchitecten kan cepezed een totaalpakket aanleveren. Een gebouw komt tenslotte het beste tot zijn recht indien het ontwerp en interieur goed op elkaar zijn afgestemd. De interieurontwerpers hebben de nodige ervaring met overheids- en gerechtsgebouwen als bijvoorbeeld de Raad van State in Den Haag. Gelet op de specifieke gebruikswensen was dat in dit project absoluut een meerwaarde.’
In de zittingzalen bestaan de wanden rondom de magistratuur uit harde materialen zodat het geluid goed de zaal bereikt. De andere wanden in de zalen zijn juist voorzien van akoestische absorptie. Voor de verlichting is in het gebouw zo veel mogelijk gebruik gemaakt van natuurlijk daglicht. Als aanvulling daarop is er een egale verlichting, die vooral uit LED bestaat. Dit zorgt voor zowel energiebesparing als een neutrale uitstraling. Dit laatste is van belang omdat in een rechtszaal niemand last van de verlichting mag hebben.
Het pand wordt gedecoreerd met kunstwerken uit de collectie van de rechtbank. Daarnaast komt op iedere achterwand van de zittingzalen een kunstwerk van Marjan Teeuwen. Schleurholts: ‘Zij gebruikt in haar werk veel restproducten, dat vonden we mooi passen bij het thema hergebruik. Voor iedere zaal maakt ze een passend kunstwerk met zorgvuldig gesneden, gestapeld en geordend restmateriaal uit de bouw. De truc is om de werken harmonieus te laten zijn en niet te veel aandacht te laten trekken. Ook mag er geen willekeur uit spreken. Juist dit soort specifieke aspecten waar we in het ontwerp rekening mee moesten houden, maken het project juist zo leuk en bijzonder.’
Na het gesprek met de architect worden we nog getrakteerd op een virtuele wandeling door het gebouw. Het ziet er indrukwekkend uit. In vergelijking met ‘het betonnen gebouw’ waar we ons nu nog regelmatig in bevinden, zal de nieuwe tijdelijke rechtbank een stijlvol, efficiënt en licht onderkomen bieden. Voorlopig moeten we nog even geduld hebben, maar geduld is in dit geval eens te meer een schone zaak!
De wachtruimte in de tijdelijke rechtbank (cepezed).