In het aprilnummer van dit jaar informeerden wij jullie over het wetsvoorstel dubbele achternaam. Dat wetsvoorstel is nadat een aantal amendementen was ingediend – waarvan er slechts één het heeft gered – op 13 september jl. door de Tweede Kamer aangenomen. Als het wetsvoorstel ook door de Eerste Kamer komt, zal het met terugwerkende kracht mogelijk worden dat kinderen de achternamen van beide ouders dragen.

Tekst: Hannah Brenninkmeijer

Vanuit de samenleving werd de roep steeds groter voor meer beslissingsvrijheid bij het geven van de achternaam aan een kind. Met name werd de wens geuit – onder meer via een petitie – om het net als in andere landen mogelijk te maken meerdere achternamen aan een kind te geven. Ouders zouden zo niet meer hoeven te kiezen tussen de naam van één van beiden.

Dubbele achternaam mogelijk, niet verplicht

Als dit wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt aangenomen, wat wel in de lijn der verwachting ligt, wordt het eindelijk mogelijk dat een pasgeboren kind de achternaam van beide ouders draagt.

Ouders kunnen nog steeds de klassieke keuze van de achternaam van de vader of duomoeder maken. Ook als ouders geen keuze maken voor de achternaam van het kind, krijgt het kind de achternaam van de vader of duomoeder als de ouders gehuwd of als partners zijn geregistreerd. Als een geboortemoeder ongehuwd is en geen partner is geregistreerd, ontvangt het kind automatisch haar achternaam. De dubbele geslachtsnaam kan uit maximaal twee namen bestaan. Het zal dus niet mogelijk zijn dat kinderen uit een gezin met vier ouders ook vier namen mogen dragen.

Wat waren de opties ook alweer?

Naast de keuze voor beide achternamen, mogen ouders ook blijven kiezen voor alleen de naam van de ene of van de andere ouder. In tegenstelling tot de naam van een echtgenoot die mede de naam van de andere echtgenoot draagt, zoals mevrouw Van Gils-Jansen, zal geen koppelteken tussen de achternamen van de kinderen worden geplaatst.

De keuzes komen neer op:

  • alleen de naam van de vader
  • alleen de naam van de moeder
  • eerst de naam van de vader en dan de naam van de moeder
  • eerst de naam van de moeder en dan de naam van de vader

Ouders met de namen Van den Berg en De Bruin hebben dan deze opties: Van den Berg, De Bruin, Van den Berg De Bruin en De Bruin Van den Berg.

Als je al een dubbele achternaam hebt, geldt die dubbele achternaam bij toepassing van deze nieuwe wet als een enkelvoudige geslachtsnaam. Als de ene ouder van het kind dus Van Bergen Henegouwen en de ander Ploos van Amstel heet, mogen zij ervoor kiezen hun kind Van Bergen Henegouwen Ploos van Amstel te noemen of andersom Ploos van Amstel Van Bergen Henegouwen. Ook zij kunnen vanzelfsprekend alleen de naam van de ene of van de andere ouder kiezen.

Stapelen van namen

Overigens is het in de toekomst niet mogelijk de namen te stapelen. Als de kinderen uit de hierboven genoemde voorbeelden uiteindelijk De Bruin van den Berg en Van Bergen Henegouwen Ploos van Amstel worden genoemd, kunnen zij hun kinderen niet De Bruin van den Berg Van Bergen Henegouwen Ploos van Amstel noemen. Zij zullen allebei slechts één van hun achternamen kunnen doorgeven als zij ervoor kiezen ook hun kind een dubbele achternaam te geven. Het staat hen in dat geval ook vrij de volgorde van die namen te bepalen. Deze kinderen kunnen dus als volgt worden genoemd:

  • De Bruin Van Bergen Henegouwen
  • De Bruin Ploos van Amstel
  • Van den Berg Van Bergen Henegouwen
  • Van den Berg Ploos van Amstel
  • Van Bergen Henegouwen De Bruin
  • Van Bergen Henegouwen Van den Berg
  • Ploos van Amstel De Bruin
  • Ploos van Amstel Van den Berg

Adoptie

Voor geadopteerde kinderen wordt het mogelijk te kiezen voor een combinatie van hun geslachtsnaam bij geboorte en de naam van hun adoptieouders – maar ook hier geldt een maximum van twee namen in totaal. Het kind Sanchez dat wordt geadopteerd door de ouders De Vries en Mulder kan aldus de namen krijgen: Sanchez, De Vries, Mulder, De Vries Mulder, Mulder de Vries, De Vries Sanchez, Mulder Sanchez, Sanchez de Vries of Sanchez Mulder.

De keuzes komen neer op:

  • alleen de geboortenaam
  • alleen de naam van de adoptievader
  • alleen de naam van de adoptiemoeder
  • eerst de geboortenaam en dan de naam van de adoptievader
  • eerst de geboortenaam en dan de naam van de adoptiemoedere
  • eerst de naam van de adoptievader en dan de geboortenaam
  • eerst de naam van de adoptievader en dan naam van de adoptiemoeder
  • eerst de naam van de adoptiemoeder en dan de geboortenaam
  • eerst de naam van de adoptiemoeder en dan de naam van de adoptievader

Meerdere nationaliteiten

Na invoering van deze wet hoeven mensen met meerdere nationaliteiten geen procedure meer tot naamswijziging te voeren als zij in verschillende landen als gevolg van in eigen land geldende wetgeving verschillende namen dragen. Met deze wet kunnen mensen met meerdere nationaliteiten dus eenheid in hun achternamen brengen.

Terugwerkende kracht

Zodra de wet in werking is getreden, kunnen ouders vanaf dat moment een dubbele geslachtsnaam geven op een wijze zoals hierboven vermeld. Dit recht geldt ook als het eerste kind op of na 29 januari 2019 is geboren. Een tijdelijke overgangsregeling heeft ervoor gezorgd dat ouders van nog vrij jonge kinderen hen met terugwerkende kracht een dubbele achternaam kunnen geven. Deze overgangsregeling geldt voor één jaar en is alleen toegankelijk als beide ouders daar gebruik van wensen te maken. Als de ouders niet tot een gezamenlijke verklaring kunnen komen, houden de kinderen de geslachtsnaam die zij bij de aangifte al hadden gekregen.

Eén keuze voor alle kinderen

De keuze die de ouders voor hun eerste kind maken, zal ook gelden voor alle eventueel volgende kinderen in het gezin. Dit omdat kinderen binnen één gezin in Nederland geen andere achternaam mogen voeren.

Op 4 oktober a.s. vindt de procedurevergadering in de Eerste Kamer plaats.